نقش نمادین درخت سرو در پارچه های ایرانی

نقش سرو در پارچه های ایرانی به وفور دیده می شود که با عقاید آئینی و رسوم و فرهنگ ایرانی مرتبط است وجود این نقش بر روی پارچه ها بر اساس باورها و عقاید هر دوره می باشد. استفاده از این نقش در پارچه ها دلیل بر اهمیت سرو نزد ایرانیان از دیرباز تا کنون می باشد ولی متاسفانه از این نقش در دوره معاصر کمتر استفاده شده و نقش اساطیری آن بر فراموشی سپرده شده است.هدف از پژوهش بر این نقوش ، مطلع شدن از معانی طرح های اسطوره ای میباشد زیرا ضرورت دارد بتوانیم پی به اصالت نقوش ایرانی و مفاهیم عمیقشان ببریم. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی می باشد، که به شیوه اسنادی با توجه به نقش سرو در پارچه های هخامنشی ، ساسانی،آل بویه،سلجوقی،ایلخانی، صفوی و قاجار صورت گرفته است. و از هر دوره سه نمونه پارچه دارای طرح سرو تحلیل گشته است و تحلیل ها بر اساس الگوی مفهومی اسطوره شناسی می باشد که با توجه به نظریه اسطوره زایشی «جوزف کمبل» صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که عقاید و باورهای فرهنگی موجود در هر دوره بر چگونگی شکل گیری اسطوره سرو تاثیر گذار بوده و سرو در هر دوره تاریخی دارای معانی و مفهوم خاصی از جمله جاودانگی ، آزادگی ، قدرت و استقامت بوده است.نقش سرو در نقوش دوره های هخامنشی و ساسانی دارای مفاهیم عمیق معنوی بوده و تنها برای تزئین به کار نرفته و اشاره به دنیای ماورائی دارد. و هنرمند با این نقوش می خواهد جاودانگی را به زندگی خود بدهد.در دوره آل بویه چنانچه در نقوش پارچه ها متجلیست،خود رااز بازماندگان ساسانیان میدانستند و نقش سرو در پارچه ها جلوه گری میکند و در دوره ی سلجوقیان نیز نقش سرو در پارچه ها دیده میشودکه شبیه به دوره ی ساسانیان است.در دوره ی ایلخانی استیلای مغول در ایران بر طراحی پارچه تاثیر داشته و کمتر نقش سرو با سبک گذشته ی ایرانی دیده میشود. در دوره صفوی نقش سرو دنیای معنوی را یادآور می شود و نشان عزت و قدرت پادشاهی است و نقش تزئینی هم دارد و در دوره قاجار بیشتر برای تزئین به کار رفته و نشان قدرت پادشاهی است.